w drodze do ogłoszenia standardów akredytacyjnych dla patomorfologii
Po zakończeniu przeglądów akredytacyjnych w ramach projekt PO WER, dzięki staraniom konsultanta krajowego w dziedzinie patomorfologii, wiosną br. rozpoczęły się prace nad aktualizacją standardów dla patomorfologii. Standardy, które zostały ogłoszone w 2022r. wymagały aktualizacji głównie z powodu wejścia w życie zapisów „Ustawy o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta” wprowadzającej nowe systemowe zasady prowadzenia procesu akredytacji, a także w wyniku uwag zgłoszonych w trakcie procesu prowadzonej w latach 2022 i 2023 akredytacji.
Na posiedzeniu Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Patologów oraz nadzoru specjalistycznego w dniu 27 marca br., po informacji o potrzebie aktualizacji dokumentu, wyłoniono grono ekspertów, patomorfologów: prof. Renata Langfort (Warszawa, ówczesny Prezes ZG PTPat), prof. Ewa Iżycka-Świeszewska (Gdańsk), prof. Piotr Donizy (Wrocław), dr hab. Rafał Pęksa (Gdańsk), prof. Piotr Lewitowicz (Kielce), prof. Ewa Kaznowska (Rzeszów), dr Błażej Szóstak (Olsztyn), dr Katarzyna Sikora (Radom), dr hab. Joanna Szpor (Kraków), prof. Łukasz Szylberg (Bydgoszcz), dr hab. Joanna Reszeć-Giełażyn (Białystok), prof. Andrzej Marszałek (Poznań, konsultant krajowy w dziedzinie patomorfologii). W zespole były m.in. osoby, które brały czynny udział w przeglądach akredytacyjnych JDP w ramach projektu PO WER jako wizytatorzy, a także kierownicy JDP, w których przeprowadzono przeglądy. Wsparciem z doświadczeniem organizacyjnym oraz doświadczeniem w zakresie dobrej praktyki przeglądów w prowadzonych dyskusjach była p. dr Halina Kutaj-Wąsikowska (była dyrektor Centrum Monitorowania Jakości)
W wyniku pracy zespołu, w kwietniu br. zostały przedstawione propozycje zapisów, które następnie były przedmiotem dalszej analizy Rady Akredytacyjnej. W spotkaniach Rady uczestniczył prof. A. Marszałek, jako konsultant krajowy, odpowiadając na pytania członków spotkania. W opracowanej w powyższej formule, standardy miały zostać przygotowane przez Radę Akredytacyjną dla Ministerstwa Zdrowia. W lipcu br. na posiedzenie Rady Akredytacyjnej został zaproszony prof. A. Mróz, który poinformował, że potrzebuje więcej czasu celem zapoznania się z dokumentami.
W dniu 16.09.2025r. zwołałem spotkanie nadzoru specjalistycznego, zapraszając członków Prezydium ZG PTPat w celu uzyskania informacji na temat proponowanych zmian. W spotkaniu ZG PTPat reprezentowali prof. A. Mróz (Prezes ZG PTPat) oraz dr P. Wiśniewski (Sekretarz ZG PTPat ), którzy przedstawili zarys planowanych uwag i zmian. W dyskusji przedstawiciele nadzoru specjalistycznego wskazywali na istotną rolę w utrzymaniu jakości badań patomorfologicznych, w oparciu o opracowany zestaw standardów, a także fakt, że ich brzmienie było efektem pracy zespołu (jak wyżej) na podstawie zgłaszanych propozycji całego środowiska i stanowiło kompromis różnych stanowisk.
Dzisiaj (17 września) odbyło się kolejne spotkanie Rady Akredytacyjnej, w którym uczestniczył prof. A. Mróz oraz dr P. Wiśniewski. którzy przedstawili Radzie propozycję usunięcia części dotychczasowych wymogów, a w wybranych znaczną ich modyfikację.
Członkowie Rady zwracali uwagę, że odpowiednie zapisy standardów, w tym dla patomorfologii, są elementem działań podnoszenia jakości w całym systemie ochrony zdrowia. W trakcie dyskusji konsultant krajowy w dziedzinie patomorfologii wskazywał na genezę omawianych zapisów oraz tłumaczył, że szereg zgłaszanych wątpliwości pojawiało się także w trakcie powstawania pierwotnej wersji standardów na etapie ich pilotażu w latach 2020 oraz 2021, a także w ramach przeglądów akredytacyjnych. Dodawał, że omawiane zapisy w wersji z kwietnia br. były wypracowanym przez środowisko konsensusem.
Obecnie, zgodnie z zasadami, w kolejnym etapie Rada Akredytacyjna będzie podejmowała dalsze prace w swoim gronie, a wypracowany dokument zostanie przekazany do Ministerstwa Zdrowia.
Każda forma opóźniania możliwości prac związanych z opublikowaniem standardów akredytacyjnych dla patomorfologii powoduje brak możliwości prowadzenia przeglądów dla nowych jednostek diagnostyki patomorfologicznej, a tym samym możliwości dostępu do finansowania JGPato. Pamiętać należy, że certyfikaty przeglądów akredytacyjnych dla jednostek, które je posiadają wygasną w czerwcu 2026r. Brak opublikowania standardów uniemożliwi tym jednostkom podjęcie re-akredytacji, a po wygaśnięciu certyfiukatu spowoduje utratę znacznych środków przeznaczonych na prowadzoną działalność diagnostyczną.
O kolejnych działaniach będę informował na bieżąco.
z wyrazami szacunku oraz koleżeńskim pozdrowieniem,
Andrzej Marszałek
konsultant krajowy w dziedzinie
Jeśli dobrze pamiętam, to obecny program akredytacji również był konsultowany z całym środowiskiem, z treścią wymogów akredytacyjnych zapoznaliśmy się na dzień przed ostatecznym terminem zgłaszania uwag do projektu. Wysłano kilkaset uwag, w efekcie w jednym z wymogów (badanie śródoperacyjne) zmieniono punktację (z 5-1 na 5-3-1). Projekt kosztował 7,7 mln złotych i dla 38 JDP kończy się w lipcu 2026. Do obecnych „konsultacji społecznych” mieliśmy przystąpić bez możliwości zapoznania się wcześniej z 66 stronicowym dokumentem.
Zgodnie z wymogami treść nowych zasad akredytacji musi zostać opublikowana na 12 miesięcy przed pierwszą wizytą akredytacyjną, czyli powinna się ukazać najpóźniej w maju 2025 jeśli płynnie miałaby zastąpić poprzednią (należy jeszcze doliczyć minimum miesiąc na formalne wydanie decyzji o przyznaniu, lub nie, akredytacji). Dlaczego nie zakończono prac nad nowym projektem przed majem 2025, skoro od dwóch lat wiadomo, że poprzedni projekt jest zakończony i nie są przyjmowane nowe wnioski o akredytację? Jeśli obecny program ma przetrwać dłużej niż jedną edycję może zastanówmy się chwilę. Merytoryczna dyskusja z Radą Akredytacyjną trwała niecałe 3 godziny, dotyczyła kilkunastu uwag głównie co do bardzo restrykcyjnych wymogów np. czasu badania śródoperacyjnego, lub czasu na wydanie protokołu autopsyjnego (Niestety 20 min na badanie śródoperacyjne jest w akredytacji szpitali, Konsultant Krajowy obiecał w styczniu tego roku „memorandum” czyli pomijanie tego punktu w trakcie wizyty akredytacyjnej). Większość poprawek była uwzględniana na bieżąco. Nad uwagami pracują również prawnicy (zgłoszonych około 50 poprawek/zapytań). Mam nadzieję, że prace w Radzie Akredytacyjnej i Ministerstwie Zdrowia będą toczyć się szybko („z dobrze poinformowanych źródeł” prawdopodobny termin zakończenia prac to grudzień 2025).
Pozdrawiam
Piotr Wiśniewski